Czynności prawne powiernicze występują w obrocie gospodarczym, choć nie są to umowy uregulowane wprost przepisami prawa. W stosunku prawnym powiernictwa jedna ze stron (powiernik) działa w imieniu własnym, ale na rachunek innej osoby (powierzającego). W przypadku powierniczego nabycia prawa na zewnątrz występuje jedynie powiernik, który nabywa prawo dla siebie, ale z wewnętrznego stosunku prawnego łączącego go z powierzającym wynika, że nabycie to jest realizowane w interesie innej osoby. Z wewnętrznego stosunku łączącego powiernika z powierzającym wynikają określone obowiązki powiernika względem powierzającego, który w sensie ekonomicznym jest beneficjentem nabywanego prawa, choć nieujawnionym dla innych uczestników obrotu.\
Nie ma przeszkód, aby umowa powiernicza dotyczyła udziałów w spółce z o.o. Umowa taka znajdzie zastosowanie np. wówczas, gdy inwestor z określonych względów (np. zakaz konkurencji wobec innego podmiotu) nie chce być ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym jako wspólnik spółki. Jeżeli nabycie udziałów obejmuje mniej niż 10% kapitału zakładowego spółki, to wspólnik taki nie będzie ujawniony w KRS, ale ustalenie jego statusu wspólnika będzie możliwe na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rejestrowych spółki (np. lista wspólników). Wobec tego powiernicze nabycie udziałów może znaleźć zastosowanie także do wspólników chcących nabyć mniej niż 10% udziałów. Umowa powiernicza daje powierzającemu pełną anonimowość, nawet wobec pozostałych wspólników spółki.
Umowa powierniczego nabycia udziałów powinna określać nabywane udziały, a także sposób realizacji praw korporacyjnych przez powiernika (np. wprowadzać wiążące dla powiernika instrukcje co do realizacji prawa głosu czy obowiązek przekazywania dywidendy). Pamiętać należy, że z udziałami wiążą się nie tylko określone uprawnienia, ale także obowiązki (np. może zostać nałożony obowiązek dopłat). Obowiązki te będą spoczywały na powierniku, skoro formalnie to powiernik będzie udziałowcem spółki. W związku z tym konieczne jest uregulowanie zasad zwrotu kosztów poniesionych przez powiernika.
Zbycie udziałów w spółce z o.o. (umowa powiernika ze spółką) powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Sama umowa powiernictwa (pomiędzy powiernikiem i powierzającym) nie wymaga natomiast formy szczególnej.
Zapraszamy do skorzystania z usług naszej kancelarii radców prawnych w zakresie kompleksowej obsługi spółek. Napisz do nas i dowiedz się więcej: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.