Blog

Czy w związku z wejściem w życie nowej ustawy – Prawo komunikacji elektronicznej zmieniły się zasady wysyłki niezamówionej informacji handlowej? Zachęcamy do zapoznania się z artykułem porównującym dotychczasowy i nowy stan prawny.

Stan prawny do 10.11.2024 r.

               W poprzednim stanie prawnym kwestia niezamówionej informacji handlowej podlegała zakresowi zastosowania dwóch ustaw, tj.:

1)        ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1513) – dalej u.ś.d.u.e oraz

2)        ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 34 z późn. zm.) – dalej Pr.telekom.

Pojęcie informacji handlowej zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 2 u.ś.u.d.e. i oznacza przede wszystkim każdą informację przeznaczoną bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy. Definicja informacji handlowej w art. 2 pkt 2 u.ś.u.d.e. ma bardzo szeroki zakres. Informacją handlową jest bowiem każda informacja służąca promocji towarów, usług lub też wizerunku. Każda informacja nakierowana na promocję może być więc uznana za informację handlową (D. Lubasz, W. Chomiczewski [w:] Komentarz do ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną [w:] Świadczenie usług drogą elektroniczną oraz dostęp warunkowy. Komentarz do ustaw, red. M. Namysłowska, Warszawa 2011, art. 2).

Na gruncie art. 10 u.ś.u.d.e. wątpliwości budzi odpowiedź na pytanie, czy można przesłać wiadomość z zapytaniem o zgodę (np. wysłanie mailowego zapytania o zgodę na przesyłanie informacji handlowych), jeżeli zapytanie kierowane jest do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną. Ten sam problem powstał na gruncie art. 172 pr. tel. W tym przypadku orzecznictwo generalnie przyjmuje stanowisko negatywne. Szczególnie istotna w tym przypadku jest uchwała SN z 17.02.2016 r., III SZP 7/15, OSNP 2016/8, poz. 111 (M. Gumularz [w:] Świadczenie usług drogą elektroniczną. Komentarz, Warszawa 2019, art. 10).

Jak wskazuje się w literaturze, już samo wysyłanie zapytań o zgodę na przesyłanie informacji handlowej zasadniczo należałoby traktować jako działanie zakazane na mocy analizowanego przepisu. W zapytaniu bowiem takim albo w linkach do niego znajdują się dane stanowiące informację handlową w rozumieniu art. 2 pkt 2 u.ś.u.d.e. (tak E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska [w:] E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Komentarz do art. 10 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2022, art. 10).

Już zatem w stanie prawnym obowiązującym do 10.11.2024 r. zakazane było wysyłanie zapytania o ofertę – stanowiło to czyn nieuczciwej konkurencji i naruszało art. 10 u.ś.d.u.e., o ile jednak było skierowane do osoby fizycznej (w tym jednoosobowego przedsiębiorcy). Zakaz z art. 10 u.ś.d.u.e. nie obejmujmował osób prawnych i tzw. ułomnych osób prawnych (czyli wszystkich spółek handlowych).

Regulacja zawarta w drugiej ustawie (art. 172 Pr.telekom) dotyczyła nie tylko niezamówionej informacji handlowej, ale także ogólnie celów marketingu bezpośredniego (a taki cel z pewnością zawsze ma wysłanie zapytania o ofertę). Zakaz ten dotyczył wszystkich odbiorców, a nie tylko osób fizycznych (jak art. 10 u.ś.d.u.e.).

Pewne wątpliwości na tle art. 172 Pr.telekom. wiązały się z użyciem przez ustawodawcę spójnika „i” w zwrocie „Zakazane jest używanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących”. Spójnik „i” oznacza A+B, a zatem zdaniem niektórych zakaz z art. 172 Pr.telekom. dotyczył tylko przypadków użycia telekomunikacyjnych urządzeń końcowych (telefon) dla wysłania automatycznej wiadomości.

Stanowisko takie wyrażane jest w literaturze: „Z uwagi na użycie przez racjonalnego ustawodawcę w znowelizowanym przepisie art. 172 ust. 1 pr.tel. spójnika "i" między określeniami "telekomunikacyjne urządzenia końcowe" i "automatyczne systemy wywołujące", względnemu zakazowi, o którym mowa w ust. 1, podlega nadal wykorzystanie automatycznych systemów wywołujących, będących telekomunikacyjnymi urządzeniami końcowymi dla celów marketingu bezpośredniego. Zakazem tym nie jest jednak objęte wykorzystanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych w sposób samodzielny, a więc bez jednoczesnego użycia automatycznych systemów wywołujących.” (A. Krasuski [w:] Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, wyd. IV, Warszawa 2015, art. 172).

Nawet jednak gdyby ograniczyć zastosowanie art. 172 Pr.telekom. tylko do automatycznych wiadomości, to i tak nie zmienia to zakresu zastosowania art. 10 u.ś.u.d.e., który dotyczył każdej formy wysłania informacji handlowej (ale z ograniczeniem do osób fizycznych). Niektórzy stali jednak na stanowisku, że jeżeli zapytanie o ofertę nie ma cech informacji handlowej (jest mocno ograniczone co do treści, tj. ogranicza się do zapytania), to nie narusza art. 10 u.ś.d.u.e a jednocześnie, jeżeli nie wykorzystuje automatycznych systemów, to nie narusza również art. 172 Pr.telekom. a zatem jest prawnie dopuszczalne. 

Stan prawny od 10.11.2024 r.

Liberalne stanowisko dotyczące zastosowania art. 172 Pr.telekom. tylko do automatycznych wiadomości już na gruncie dotychczasowej regulacji budziło wątpliwości. Wskazuje się, że spójnik „i” może mieć też charakter tzw. enumeracyjny, czyli wyliczający. Ustawodawca chciał zatem wymienić dwa sposoby komunikacji objęte zakresem tego przepisu, tj. "telekomunikacyjne urządzenia końcowe" i "automatyczne systemy wywołujące”. W celu usunięcia tych wątpliwości zmieniona została treść przepisu przeniesionego do nowej ustawy – Prawo komunikacji elektronicznej.

W nowej ustawie - Ustawa z dnia 12 lipca 2024 r. - Prawo komunikacji elektronicznej (Dz. U. poz. 1221 – dalej Pr.kom.el.) wprowadzono przepis art. 398 (a jednocześnie usunięto art. 10 z u.ś.u.d.e. i uchylono ustawę Prawo telekomunikacyjne):

Art.  398.  Pr.kom.el.

1. Zakazane jest używanie:

1)automatycznych systemów wywołujących,

2)telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, w szczególności w ramach korzystania z usług komunikacji interpersonalnej

- do celów przesyłania informacji handlowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344 oraz z 2024 r. poz. 1222), w tym marketingu bezpośredniego, do abonenta lub użytkownika końcowego, chyba że uprzednio wyraził on na to zgodę.

2. Zgoda, o której mowa w ust. 1, może być wyrażona przez udostępnienie przez abonenta lub użytkownika końcowego identyfikującego go adresu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, w celu przesyłania informacji handlowej na podany przez abonenta lub użytkownika końcowego adres elektroniczny.

3. Używanie środków, o których mowa w ust. 1, do przesyłania informacji handlowej, w tym marketingu bezpośredniego, nie może odbywać się na koszt użytkownika końcowego lub abonenta.

4. Działanie, o którym mowa w ust. 1, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233).

Ustęp 1 wskazanego przepisu stanowi w dużej części powtórzenie dawnego art. 172 Pr.telekom, ale już bez spójnika „i” – w ustawie znajduje się enumeratywne wyliczenie, a więc zakaz obejmuje wykorzystanie zarówno automatycznych systemów wywołujących, jak i telekomunikacyjnych urządzeń końcowych (razem lub każdego z osobna) . Po zmianie nie ma już wątpliwości, że zakaz wysyłania informacji handlowej dotyczy zatem obu form wskazanych w dawnym 172 Pr.telekom. „Ręczna” wysyłka maili podlega więc zakazowi z art. 398  Pr.kom.el. Zakaz ten dotyczy każdego odbiorcy (nie tylko osób fizycznych). 

Od dnia 10.11.2024 r. nie jest zatem możliwe wysyłanie zapytania o ofertę, które ma cechy informacji handlowej (zgodnie z definicją zawartą w u.ś.u.d.e. – jest to każda informacja przeznaczona bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy). Z uwagi na szeroką definicję informacji handlowej, informacją handlową jest już samo zapytanie o możliwość przesłania oferty i takie działanie będzie naruszało przepisy nowej ustawy.

r.pr. dr Michał Krzewicki

Jako znak towarowy można zarejestrować każde oznaczenie, które pozwala na rozróżnienie towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od towarów i usług drugiego przedsiębiorcy.  Jednak, aby znak towarowy mógł być zarejestrowany, konieczne jest spełnienie następujących wymogów:

1.      znak musi pozwolić odróżnić towary lub usługi jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług drugiego przedsiębiorstwa,

2.      znak musi nadawać się do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w taki sposób, aby móc ustalić jednoznacznie i dokładnie przedmiot udzielonej ochrony.

Co to oznacza w praktyce?

 Przede wszystkim znak towarowy nie może być tożsamy, ani też podobny do znaku towarowego zastrzeżonego dla tej samej kategorii towarów i usług innego przedsiębiorcy. Dlatego tak ważne jest dokonanie przed rejestracją znaku towarowego weryfikacji, czy w obrocie gospodarczym nie funkcjonuje już znak towarowy, który planujemy zarejestrować.

 Ponadto znak towarowy nie może składać się jedynie z oznaczeń wskazujących lub opisujących towary lub usługi, dla których znak ma być zastrzeżony, w szczególności ich rodzaj, źródło pochodzenia, skład, przydatność, jakość, ilość. Podobnie będzie w przypadku znaków graficznych – znak taki nie może składać się wyłącznie z kształtu lub innej właściwości towaru, która wynika z charakteru samego towaru i jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub znacznie zwiększa wartość towaru. Uzasadnione jest to tym, że taki znak nie pozwalałby na odróżnienie towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od podobnych towarów lub usług innego przedsiębiorcy. Przykładowo: producent mebli nie mógłby zastrzec słownego znaku „meble drewniane”.

              Znak towarowy nie może też zawierać wyłącznie elementów funkcjonujących w języku potocznym lub używanych w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych. Ponadto          

             Znak towarowy nie może też zawierać elementów o wysokiej wartości symbolicznej. Są to takie elementy, które mają charakter religijny, patriotyczny lub kulturowy, a ich używanie może obrazić uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową. Ponadto znak towarowy nie może zawierać także symboli narodowych (zarówno Polski, jak i państw obcych), takich jak godło, barwy narodowe lub hymn, czy też powszechnie używanych odznaczeń i oznak.

            Kolejnym ograniczeniem w zakresie wyboru znaku, jaki chcemy zarejestrować jest to, że znak ten nie może zawierać urzędowo uznanych i stosowanych oznaczeń, w szczególności takich jak znak bezpieczeństwa, znak jakości. Rejestracja takiego znaku mogłaby wprowadzać osoby korzystające z takiego znaku w błąd (chyba, że podmiot rejestrujący taki znak wykaże, że jest uprawnionych do stosowania takiego oznaczenia).

            Znakiem towarowym nie może być też takie oznaczenie, które mogłoby wprowadzać odbiorców w błąd co do charakteru, jakości czy też pochodzenia geograficznego towaru lub usługi.

            Znak towarowy nie może również zawierać elementów, które stanowiłyby nazwę odmiany roślin zarejestrowaną z pierwszeństwem w Polsce lub Unii Europejskie albo w innym państwie, z którym Polska posiada podpisaną umowę międzynarodową, przewidującą ochronę praw do odmiany roślin danego gatunku lub gatunków spokrewnionych.

Mając na uwadze powyższe kryteria przed rejestracją znaku towarowego warto dokonać weryfikacji wybranego oznaczenia, tak aby jego rejestracja przebiegła skutecznie. Jeśli potrzebujesz pomocy w zakresie rejestracji znaku towarowego zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią Prawną.

Wielu przedsiębiorców, aby zdobyć jak największe grono klientów, podejmuje różne działania marketingowe. Jednym z najprostszych takich działań jest stworzenie odpowiedniej nazwy wyróżniającej firmę, czy też logo firmy. Niestety, w związku jednak z konkurencyjnością gospodarki, niejednokrotnie dochodzi do naruszeń i używania czy też podrabiania nazw firm konkurentów. Przewidziane regulacje, chociażby ustawa o zwalczaniu czynów nieuczciwej konkurencji, czy też uregulowane w kodeksie cywilnym prawo do firmy nie gwarantuje skutecznej ochrony marki. Dlatego najlepszym sposobem na zapewnienie jak najwyższej bezkonkurencyjności swojego biznesu jest zarejestrowanie swojego logo czy nazwy jako znaku towarowego. Takie rozwiązanie uniemożliwia innym posługiwanie się wybranym oznaczeniem swojej działalności.

Zgłoszenie znaku towarowego daje bowiem prawo do wyłącznego korzystania z zarejestrowanego oznaczenia. Ochrona taka stanowi zabezpieczenie przed kradzieżą marki prowadzonej działalności. W przypadku, gdy posiadamy zarejestrowany znak towarowy uzyskujemy 10-letni okres, w którym nikt inny nie może posługiwać się naszym oznaczeniem. Oczywiście okres ten może ulec przedłużeniu.

Taka ochrona może obejmować swoim zasięgiem terytorium Polski, terytorium Unii Europejskiej, albo też terytorium innych państw świata. Od tego, na jaki zasięg terytorialny się zdecydujemy, uzależniony będzie sposób rejestracji znaku. W przypadku, gdy nasza działalność nakierowana jest jedynie na terytorium Polski wystarczy rejestracja znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP w Warszawie. Jeśli jednak prowadzimy działalność w innych państwach, czy też prowadzimy działalność internetową i chcemy być rozpoznawalnym w całej Unii Europejskiej warto będzie wybrać rejestrację znaku towarowego europejskiego. Możemy również skorzystać z międzynarodowej procedury rejestracji znaku towarowego i zgłosić znak w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w Genewie. Wówczas ochrona znaku będzie obejmować również te państwa, które nie należą do Unii Europejskiej.

W przypadku wyboru procedury krajowej, zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym RP w Warszawie. Możemy dokonać tego papierowo albo elektronicznie, korzystając z podania dostępnego na stronie Urzędu. Zgłoszenie podlega opłacie, której wysokość uzależniona jest od sposobu zgłoszenia oraz od ilości klas towarów i usług, dla których znak ma być zastrzeżony. Podstawowa opłata za zgłoszenie w jednej klasie towarowej wynosi 450 zł w przypadku zgłoszenia papierowego i 400 zł w przypadku zgłoszenia elektronicznego. Dokładna tabela opłat uregulowana została w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 września 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1623). W przypadku kompletnego zgłoszenia i braku przeszkód do rejestracji znaku, Urząd Patentowy publikuje zgłoszenie w Biuletynie Urzędu Patentowego i osoby trzecie w terminie 3 miesięcy od daty publikacji mogą złożyć sprzeciw wobec zgłoszenia. W przypadku braku sprzeciwu lub w wyniku rozpatrzenia sprzeciwu Urząd wydaje decyzję o udzieleniu bądź odmowie udzielenia prawa ochronnego. Decyzja zostaje ogłoszona w Wiadomościach Urzędu Patentowego, a Urząd wydaje świadectwo ochronne znaku towarowego.

Jeśli ochrona naszego znaku towarowego ma obejmować terytorium Unii Europejskiej powinniśmy zarejestrować europejski znak towarowy. Znak ten zapewnia ochronę zarejestrowanego oznaczenia we wszystkich państwach Unii Europejskiej. W takim przypadku zgłoszenia dokonujemy w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej w Alicante (dalej: EUIPO)  – podobnie jak w przypadku procedury krajowej – elektronicznie (za pośrednictwem strony Urzędu) lub pisemnie (wysyłając wypełnione zgłoszenie na adres urzędu). Opłaty za rejestrację europejskiego znaku towarowego są znacznie droższe niż w przypadku znaku krajowego: podstawowa opłata za zgłoszenie w jednej klasie towarowej wynosi 1000 EUR w przypadku zgłoszenia papierowego i 850 EUR w przypadku zgłoszenia elektronicznego. Opłata za drugą klasę towarów i usług wynosi 50 EUR, a każda kolejna 150 EUR. Zgłoszenia można dokonać w trybie przyspieszonym (fast track) lub w zwykłym trybie. Jeśli towary i usługi, do których nasz znak ma zostać zastrzeżony, wybierzemy z baz klas zaakceptowanych już przez  EUIPO, nasz wniosek będzie mógł być rozpoznany w trybie przyspieszonym. Wówczas procedura rejestracji znaku będzie krótsza o ok. 2 miesiące. Jeśli jednak zdecydujemy się na własne oznaczenia towarów i usług, z którymi nasz znak ma być powiązany, albo jeśli chcemy zgłosić wspólny znak towarowy, albo dostarczyć elementy znaku w dwóch językach zgłoszenia, wówczas musimy dokonać zgłoszenia w trybie zwykłym. Zgłoszenie jest analizowane przez pracowników EUIPO, a w przypadku braku zastrzeżeń znak jest publikowany w 23 językach urzędowych Unii Europejskiej. W terminie 3 miesięcy od dnia publikacji osoby trzecie mogą zgłosić sprzeciw wobec zgłoszenia. Po rozpatrzeniu sprzeciwu albo w przypadku jego braku znak jest rejestrowany i możliwe jest pobranie certyfikatu rejestracji.

W przypadku, gdy chcemy uzyskać ochronę naszego oznaczenia poza granicami Unii Europejskiej, rejestracji znaku towarowego musimy dokonać w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w Genewie (dalej: WIPO). Procedura międzynarodowa umożliwia uzyskanie ochrony oznaczenia bez konieczności składania osobnych wniosków w każdym państwie, w którym chcemy mieć zagwarantowaną ochronę znaku towarowego. Obecnie możliwe jest uzyskanie ochrony aż w 113 państwach należących do tzw. Systemu Madryckiego. Aby skorzystać jednak z tej procedury musimy posiadać znak towarowy zarejestrowany w krajowym urzędzie patentowym (urzędzie kraju pochodzenia). Wniosek o rejestrację znaku międzynarodowego składany jest za pośrednictwem tego urzędu i powinien zawierać informację o krajach, w których nasz znak ma być chroniony. Wysokość opłaty za rejestrację międzynarodowego znaku towarowego uzależniona jest od tego, czy znak jest kolorowy czy czarno-biały, ilości klas, dla których znak ma być zastrzeżony oraz ilości państw, w których chcemy uzyskać ochronę. Opłata podstawowa za zgłoszenie znaku w maksymalnie trzech klasach, za znak czarno-biały wynosi 653 CHF, a za znak kolorowy 903 CHF. Za każdą klasę powyżej trzech opłata wynosi 100 CHF, a za każde wskazane państwo również 100 CHF. Po przekazaniu zgłoszenia do WIPO badana jest prawidłowość wniosku oraz wskazanych danych, a w przypadku braku zastrzeżeń znak jest rejestrowany w Rejestrze Międzynarodowym i publikowany w Biuletynie Międzynarodowym. Kolejnym krokiem jest zawiadomienie o rejestracji urzędów wskazanych państw, w których wniosek jest rozpatrywany według prawa danego kraju. Po rozpatrzeniu wniosku informacja przekazywana jest do WIPO, który decyzję przekazuje wnioskodawcy.

Niezależnie od tego, którą procedurę wybierzemy, musimy pamiętać o tym, że w przypadku rejestracji znaku towarowego działa zasada „kto pierwszy ten lepszy”. Wybrane oznaczenie firmy nie może być tożsame lub podobne do oznaczenia, które zostało już zarejestrowane. Przed dokonaniem rejestracji konieczna jest zatem weryfikacja, czy w obrocie gospodarczym nie funkcjonuje już znak towarowy, który planujemy zarejestrować. W przypadku europejskiego znaku towarowego takiego sprawdzenia możemy dokonać w wyszukiwarce eSearch plus oraz TMview.

Ponadto, niezależnie od procedury, w zgłoszeniu rejestracyjnym musimy wskazać klasę towarów i usług, dla których nasz znak ma być zastrzeżony. Najlepiej dokonać tego poprzez wybór odpowiednich towarów i usług, zgodnie z Międzynarodową klasyfikacją towarów i usług (klasyfikacją nicejską), korzystając z narzędzia TMclass.

Jeśli potrzebujesz pomocy w zakresie rejestracji znaku towarowego zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią Prawną we Wrocławiu. 

W związku z nowelizacją kodeksu pracy, jaka miała miejsce w kwietniu 2023 r. pracownikom przysługują dodatkowe 2 dni „pilnego zwolnienia w sprawach rodzinnych”. Nowelizacja ta stanowi efekt implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20.06.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Urlop ten nie jest jednak jeszcze często wykorzystywany przez pracowników. Dlatego w niniejszym artykule chcielibyśmy wyjaśnić kilka najczęstszych wątpliwości, jakie pojawiają się w związku z wprowadzonym uprawnieniem.

Prawo do omawianego urlopu przysługuje z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Powyższe oznacza, że z takiego uprawnienia pracownik może skorzystać w przypadku wystąpienia zdarzenia, którego nie można było przewidzieć, ani też któremu nie można było zapobiec, a zdarzenie to wymaga obecności pracownika. Jako przykład możemy wskazać  tu nagły wypadek dziecka w szkole i związana z tym konieczność odebrania go wcześniej ze szkoły. Natomiast przesłanką udzielenia takiego urlopu nie będzie już zaplanowana wizyta u lekarza, czy też uczestnictwo w rozpoczęciu roku szkolnego. 

Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że ustawodawca nie wskazuje dokładnie kręgu członków rodziny, w związku z czym możemy przyjąć, że urlop ten przysługiwać będzie w przypadku konieczności pomocy nie tylko najbliższym członkom rodziny (małżonkowi i dzieciom), ale też krewnym i powinowatym.

• Jaki jest wymiar tego urlopu?

Urlop z powodu działania siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. Niewykorzystane dni urlopu nie przechodzą na kolejny rok.

• Czy urlop ten jest płatny?

W przypadku skorzystania z urlopu z powodu działania siły wyższej pracownikowi przysługuje prawo do połowy wynagrodzenia. Wynagrodzenie obliczane jest jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

• Czy pracodawca może odmówić udzielenia zwolnienia?

W przypadku złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu pracodawca jest zobowiązany udzielić takiego zwolnienia – oczywiście o ile zachodzą ku temu przesłanki (wystąpienie zdarzenia spowodowanego działaniem siły wyższej i niezbędna obecność pracownika). Pracodawca może zażądać od pracownika podania przyczyny uzasadniającej udzielenie mu takiego zwolnienia.

Urlop ten udzielany jest na wniosek pracownika. Wniosek powinien być złożony najpóźniej w dniu, w którym chcemy skorzystać z urlopu. Wniosek nie wymaga zachowania formy pisemnej.

• Urlop z powodu działania siły wyższej a urlop na żądanie

Uprawnienie urlopu z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiemjest uprawnieniem zbliżonym do urlopu na żądanie. Urlop na żądanie jest jednak urlopem pełnopłatnym, a wniosek o jego udzielenie nie wymaga żadnego uzasadnienia. Inny jest również cel urlopu na żądanie, ponieważ urlop ten ma głównie charakter urlopu wypoczynkowego, natomiast urlop z powodu działania siły wyższej ma na celu umożliwienie pracownikowi załatwienie potrzeby związanej z niespodziewaną chorobą lub wypadkiem członka rodziny. Ponadto urlop na żądanie jest wliczany w pulę dni urlopu wypoczynkowego, natomiast urlop z powodu działania siły wyższej jest dodatkowym urlopem (niezależnym od ilości dni urlopu wypoczynkowego).

Jeśli chcesz uzyskać poradę radcy prawnego w sprawie prawa pracy, skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie. Zapraszamy!

Agnieszka Krzewicka
Radca Prawny

Według danych GUS za 2021 r. w Polsce toczyło się ok. 140 tysięcy spraw rozwodowych i zaledwie 4 tysiące spraw o separację (w tym zaledwie 400 spraw o orzeczenie separacji w trybie nieprocesowym). Separacja nie cieszy się więc dużym zainteresowaniem wśród małżonków, którzy znacznie częściej decydują się na wystąpienie z pozwem rozwodowym. 

Poniżej przedstawione zostaną najważniejsze różnice między rozwodem a separacją:

1. Przesłanki: 

Przesłanka pozytywna rozkładu pożycia w przypadku separacji jest złagodzona w porównaniu z rozwodem, ponieważ wymaga się tylko, aby rozkład ten był zupełny (art. 61(1) KRO). W przypadku rozwodu rozkład pożycia musi być zupełny i trwały. Dla orzeczenia separacji nie wymaga się zatem, aby zerwanie więzi uczuciowej, gospodarczej i seksualnej było trwałe, tzn. aby nie rokowało podjęcia kiedykolwiek wspólnego pożycia.

Przesłanki negatywne dotyczące rozwodu odnoszą się również do separacji. Nie jest ona bowiem dopuszczalna, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 61(1) § 2 KRO).

2. Tryb postępowania:

Rozwód wymaga zawsze złożenia pozwu i przeprowadzenia postępowania przed Sądem Okręgowym. W Polsce nie ma możliwości rozwiązania małżeństwa w formie np. umowy notarialnej czy ugody przed mediatorem. Orzeczenie rozwodu zawsze ma formę wyroku. 

Podobnie separacja (w znaczeniu prawnym) nie jest możliwa bez orzeczenia sądowego. Separacja może zostać orzeczona wyrokiem (w trybie procesowym) lub postanowieniem (w trybie nieprocesowym). Postępowanie toczy się w trybie nieprocesowym, gdy małżonkowie wnoszą zgodnie o orzeczenie separacji i nie mają wspólnych małoletnich dzieci. W innych przypadkach (nawet gdy oboje małżonkowie chcą separacji) konieczne jest złożenie pozwu o separację.

3. Opłaty:

Opłata sądowa od pozwu o rozwód wynosi 600 zł. Opłatę w tej samej wysokości należy uiścić w przypadku pozwu o separację. Opłatę w kwocie 100 zł pobiera się od wniosku o orzeczenie separacji na zgodny wniosek małżonków. 

4. Orzeczenie o winie:

W przypadku rozwodu sąd musi orzec o winie małżonków w rozkładzie pożycia, chyba że oboje małżonkowie wniosą o rozwód bez orzekania o winie. Rozpoznając sprawę o separację w postępowaniu procesowym, sąd również ustala, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia (art. 57 § 1 w zw. z art. 61(3) § 1 KRO). Nie orzeka się o winie w przypadku separacji na zgodny wniosek małżonków. 

5. Skutki dla małżeństwa:

Rozwód, co oczywiste, skutkuje rozwiązaniem małżeństwa a byli małżonkowie mogą wstąpić w kolejny związek małżeński. Małżeństwo mimo separacji nadal trwa - małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa i nie może powrócić do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa. Wskutek orzeczenia separacji pozostaje obowiązek wzajemnej pomocy między małżonkami, o ile wymagają tego względy słuszności. 

Kwestią sporną jest zachowania obowiązku wierności przez małżonków pozostających w separacji. Przeważa pogląd, że orzeczenie separacji nie uchyla obowiązku wierności a zdrada w czasie separacji może być przyczyną uznania małżonka za winnego rozkładu pożycia w późniejszej sprawie o rozwód. 

6. Skutki w zakresie władzy rodzicielskiej:

Konsekwencją separacji wyłączenie domniemania pochodzenia dziecka od męża matki, gdy urodziło się ono po upływie 300 dni od orzeczenia separacji (art. 62 § 1 KRO), czyli dziecko urodzone w małżeństwie będzie dzieckiem pozamałżeńskim, podobnie jak w przypadku dziecka urodzonego po rozwodzie. Uznanie ojcostwa takiego dziecka będzie wymagało więc złożenia oświadczenia w USC albo wytoczenia powództwa o ustalenie ojcostwa.

W wyroku orzekającym rozwód lub separację sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków oraz o kosztach jego utrzymania (art. 58 § 1 w zw. z art. 61(3) § 1 KRO). Zarówno w przypadku rozwodu, jak i separacji, w wyroku musi znaleźć się rozstrzygnięcie o obowiązku alimentacyjnym względem dziecka.

7. Skutki majątkowe:

W odniesieniu do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego małżonka drugiemu pozostającemu w separacji art. 61(4) § 4 KRO odsyła do przepisów regulujących ten obowiązek między rozwiedzionymi małżonkami. W zakresie alimentów skutki rozwodu i separacji są więc w zasadzie te same. Konsekwencją separacji jest także powstanie między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej (art. 54 § 1) jako ustroju przymusowego. 

8. Skutki w sferze dziedziczenia:

Orzeczenie separacji małżonków powoduje również skutek w dziedzinie prawa spadkowego. Małżonek pozostający w separacji jest wyłączony z kręgu spadkobierców ustawowych (art. 935(1) KC), podobnie jak w przypadku małżonków rozwiedzionych.

Wyłączony od dziedziczenia jest również małżonek przed orzeczeniem separacji, jeżeli spadkodawca wystąpił z takim żądaniem i domagał się ustalenia winy małżonka, a żądanie to było uzasadnione (art. 940 § 1 KC).

Jeżeli chcesz uzyskać poradę radcy prawnego w sprawie rozwodu lub separacji, skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie. Zapraszamy!